Deel 10

Feuilleton febr. 2024 nr 10

Johnny Koning/Hoekman

Zo vrij als een vogel

'Toen en nu'

Nog eens goed om te weten

In 1900 waren er 5 miljoen mensen, in 1950 waren het er 10 miljoen en het zijn er nu 18 miljoen in Nerderlandje. In 2040 zullen er ongeveer 21 miljoen mensen zijn. De bevolking zal groeien, maar Nederland zal niet groter worden. Hoe meer mensen er zijn, hoe meer kinderen ze krijgen, hoe meer voedsel ze produceren en hoe meer auto's en machines er komen.

In 1970 hadden we een kleine metalen afvalemmer genaamd asbak en nu anno 2023 hebben we 3 grote kliko's. De vader van mijn vroegere muziekkameraadje had een groot gat achter het huis gegraven waarin de poepemmer en het ander organisch afval werd gedumpt. Nadat het gat vol was, gooide hij er grond over en kreeg een jaar later hele grote preien. Dit is toch een fantastisch idee die we nu weer kunnen gebruiken, want wij betalen nu per kilo voor het weghalen en verwerken van ons afval, wat weer slecht is voor ons milieu. Ons afval bestaat ook nog eens voor een groot deel uit onzinnige materialen uit China.

Familie Ottens de groenteboer, op de achtergrond meestershuis.

Toen...

Vroeger had je meer contact met de mensen, mede door de dagelijkse benodigdheden, alles was dicht in de buurt: dokter, school, kerk, winkel, café enz.
Men ging te voet of op de fiets, als je naar de stad moest nam je de bus. Wij als kinderen zaten met een schriftje langs de kant van de weg de nummerborden te noteren van de auto's die langs kwamen, het waren er hooguit 15 tot 20 op een dag.
Men ging toen zonder auto, toch ook vrolijk door het leven en je kon overal in de wereld komen met bus, boot of trein.

Je had voor ieder dingetje een aparte winkel in het dorp zoals viswinkel, tabakswinkel en ga zo maar door en nog belangrijker de mensen die bij de deur kwamen zoals bakker, melkboer, groenteman...en de negotie met garen en knopen. Deze mensen namen ook nog de tijd om het dorpsnieuws rond te bazuinen en niet vergeten, de venters gingen ook over het wel en wee van de klanten. Het kwam, maar zelden voor dat er iemand 3 weken dood in huis lag of de maag aan één kant hadden hangen.

Eltje Hinzen de visboer...riep door de straat...Genoat...

Siemen Eling aan het werk bij sloperij Wind aan de Achterweg

Jan (de) Roos door de straat

De laatste wandelende zanger door dorp en stad

Wiegman de dorps-omroeper

Hoe is het nu...

Even het mobieltje erbij, even contact via de media met je 1250 vrienden. Je komt te weten via het apparaatje dat je buurvrouw vier weken geleden al veranderd is in as en op het kerkhof is gaan wonen in een potje.
Je moet je aanmelden via je mobieltje om een tijd af te spreken bij het gemeentehuis of dokter. Op dat moment meld je je aan door op een apparaat te tikken, die alles al over je weet. Het ding vertelt je, als je tenminste kunt lezen, waar en wat je moet doen en als beloning krijg je een bonnetje dat vertelt dat je moet wachten.

Nieuw...van de laatste jaren...
Je kunt je boodschappen of warm eten bestellen via je mobieltje en het wordt thuis gebracht. De zelfbediening vraagt bij ons in het dorp ongeveer €6,50 voor het brengen. Dat was vroeger toch wel even anders als de bakker, groenteboer of wie dan ook voor de deur stond. Ik moest vorig jaar € 90,- voorrijkosten betalen voor een veearts die nota bene op de elektrische fiets kwam. Volgens mij kan hij elke maand wel een nieuwe aanschaffen.

De huidige wegen zijn voorzien van bobbeltjes die ervoor moeten zorgen dat je niet te hard rijdt. Vroeger hadden we de onverharde wegen die uit zichzelf al bobbeltjes hadden en je kon op de hele afstand niet hard rijden. Als we dat zo hadden gelaten had de regering nu geen tekorten gehad en wij nog zingen “Hoe rij die Boere.' Trouwens over zingen gesproken in deze multi culturele samenleving kun je het Wilhelmus wel overboord gooien, met al dat Duitse bloed in de tekst.

Thuis voor de buis is het huidige normaal, natuurlijk met de afstandsbediening of een TV die op spraak reageert. Ik zag op een filmpje, dat mijn kleindochter stilletjes had gemaakt, dat mijn schoondochter een kwartier lang tegen de TV riep ... Alexia...

Transportbedrijf Godlieb aan het Borgshof

De beweging

Voor de nodige beweging, want dat heeft zo langzamerhand eenieder wel door, heb je een sportfiets zonder wielen in een kamer apart waar je kunt bewegen. Je kunt dan ook zien via elektronische weg hoe het met je gaat. Lang is dit schijnbaar niet vol te houden want op Marktplaats word je ermee dood gegooid.

Toen

De eerste zelfbediening kwam in Delfzijl, het was de Albert Heyn, eerst nog met kruideniersartikelen, maar al gauw kwam de Gruyter die naast kruideniers-artikelen ook met overhemden begon. Ik hoor Tiemen van Eren, van de uitkijktoren in de haven, nog zeggen, wat is dat ... dat koop je toch bij Richters.

Na 1955 kwam de grote verandering.
Er kwamen vele mensen uit het westen om de Akzo fabriek vorm te geven. Vele Farmsummers kregen kostgangers, de extra verdienste was welkom, de eerste pensions ontstonden. De vrachtauto's reden af en aan, het Borgshof werd veranderd, er was ook nog eens sprake geweest dat het helemaal gedempt zou worden. Leve de vooruitgang...mensen kwamen in Delfzijl terecht in Flats met een echt aanrecht en douche...

Het ware zo... en eenieder leefde voort zonder er veel over na te denken. Men had werk en verdiende geld en daar ging het om. De welvaart was belangrijker en de mensen schaften de een na de andere plof of auto aan. De wasmachine, de centrifuge en het warm water deed zijn intrede. Je kon er niet meer zonder, douchen en het liefst elke dag. Water was eerst gratis, maar je moest er opeens voor betalen. Men begon elke dag vlees te eten, want dat kon je kant-en-klaar kopen in de zelfbediening. De slagers, bakkers zo ook de groenteboer knepen hun 'moarze' dicht en moesten zo langzamerhand beginnen te denken aan sluiting. De paarden verdwenen geheel uit het beeld, de voerman schafte een vrachtauto aan, zomede de latere transportbedrijven ontstonden.

De Nieuwstad richting Farmsum

links nog een kanaal met bruggetjes

Leve de vooruitgang... We gingen niet meer werken, tenminste niet het zware of vuile werk, daar was een oplossing voor gevonden... De Turken. In groten getale kwamen ze naar ons toe, later kwamen ze erachter, dat als ze ziek waren, ze ook geld kregen en als een geschenk van Alla kregen ze ook nog kinderbijslag. Het sprak zich om door heel Europa...en toen kwamen ze van overal... Het is goed gekomen met de Turken, de culturen kunnen naast elkaar best functioneren.

Echter, nu spreekt het zich om door heel Afrika... Ik zeg persoonlijk het moet geen probleem zijn...als we weer de ouderwetse tricotages fabrieken neerzetten inplaats vanuit China te bestellen. Het scheelt een slok op een borrel en niet vergeten voor de kas van onze regering. Eén probleem echter Nederland is vol, misschien dat de boeren zich uitkopen, zei dat wichtje van vd Wal, maar zei de andere minister de pot is leeg, een probleem dat misschien Caroline van der Plas kan oplossen zei onze Mark.

Ja... zei Mark die spannen we voor het karretje. Nog een probleem... Het wordt natuurlijk een ander verhaal als de culturen uit Afrika voor een groot deel niet werken en voor een groot deel onder elkaar ook nog eens beginnen te vechten, maar dat is voor het volgende kabinet en zo nemen we een glas, doen een plas en doen alsof er niets was.

En zo langzamerhand als een sluipmoordenaar begon naast de welvaart de verontreiniging ook zijn intrede te doen. De muzikant op zijn bakfiets moest een versterker hebben, het begon met een 10 watt Phillips en hij staat nu met een paar duizend watt op festivals te donderen. Mensen die verstandig zijn gebruiken oordopjes en de anderen lopen vierentwintig uur met een piep rond.

Kunnen we terug? Zolang Max Verstappen blijft rijden en er duizenden mensen met de auto of trein op afkomen blijven we bezig. Ik vraag me af of het zin heeft dat ik alles moet doen om het milieu te beschermen onder het mom, alle kleine beetjes helpen. In India blijven miljoenen mensen rijden op een ploffiets... Als je het mij vraagt komen we er niet van af. De zeespiegel blijft stijgen, Max blijft rijden en de IJsberen sterven uit.

Voetbal ver. Farmsum

Zo zie je maar weer wat we vroeger hadden was zo gek nog niet en met een beetje verstand hadden we dat niet weg moeten doen. Nu herhaalt zich alles weer, alleen gaat het nu met een mobieltje alsook alles moderner...maar ja... We moeten op de koop toe nemen dat de zee gaat stijgen...het klimaat raar doet...

Omstreeks 1250 dacht abt Menko (de opvolger van Emo) van het klooster Wittewierum, toen de ene ramp na de andere volgde, dat het Gods werk was en vroeg zich af wat hij en zijn discipelen fout hadden gedaan. Even later in zijn tijd brak de pest uit...wij kregen in onze tijd opeens Corona... Zoals ik zeg, alles herhaalt zich, we hoeven ons niet zo druk maken.

Evenzo gaat het met de oorlogen... Wie hebben we niet gehad...grote namen zijn de revue gepasseerd al vanaf de oudheid...de laatsten kunnen we ons nog wel herinneren uit de verhalen van onze ouders.

En nu hebben we de veldheren nog, het zijn altijd kleine mannetjes, die groot willen zijn die op dit moment in de jaartelling hoog te paard zitten. We moeten, zo wordt gezegd, meer uitgeven voor de verdediging van ons land of beter gezegd voor Europa. Donkere wolken die de zon verborgen houdt glijden aan ons voorbij. We kunnen ons allemaal al wel een beetje zorgen maken, zij de regering, die zit ook nog eens met een tekort van 18 miljard. Misschien meer belasting betalen zei de ander...dan maar meer voedselbanken, afdankertjes eten van de winstgevende supermarkten.

Waar moet je beginnen en waar eindigt het... Menko uit Wittewierum zei het al...het is Gods wil en maar goed dat dat een troost is...als je in een kelder zit en de tanks over je heen donderen...en wij in onze kelder luisteren naar Hugo, Mark en Jette die ons op het hart drukken dat we ons druk moeten maken over CO₂ en stikstof en over de boeren en de jongelui die geen woning hebben... Ik hoor in de kelder opeens een stem, zeker een visioen... Abt Menko ... Welke Corona of pest staat ons nog te wachten, het is Gods wil zei mijn buurman en ging slapen of hij was dood, dat heb ik maar niet getest.

Molenstraat

Tot de volgende keer