Uit het boekje

1 0 0  B O E R E N,  1 0 0  V O E R E N

V O O R  P A A R D E N  E N  P O N Y ' S

ervaringen opgeschreven door

Ponyhoefsmid John Hoekman

Hoofdstuk 4

Granen

Haver

Van alle graansoorten wordt in Europa het meest haver gebruikt. Men spreekt dan ook van een hooi haver rantsoen. Hier over de Groninger grens in Duitsland was het in mijn tijd algemeen goed. Haver was namelijk goedkoper dan een goede brok. Haver behoeft geen voorbewerking, omdat het zetmeel goed verteerbaar is. (stalbenen, dikke benen komt van moeilijk verteerbaar zetmeel en niet van de stal)

Inwerking op het temperament is nooit bewezen. De kwaliteit kan zeer verschillend zijn, zwarte, gele, witte soorten uit Finland, Schotland of Rusland maakt niet uit.

Grote ronde korrels = veel energie

Smalle lange korrels = minder verteerbaar energie.

Haver bevat veel vetzuren waardoor het goed is voor het haarkleed en de darmen.

Alle graansoorten bevatten veel fosfor en daarom moet er een kalkproduct tegenover staan.

Gras of hooi

haver, vitaminen en mineralen (kalk)

horen bij elkaar

Gepunte haver

De puntjes zijn verdwenen, de korrels prikken dan niet in de mond zegt men, maar in werkelijkheid is het bedoelt voor de boer die dan minder problemen heeft met het uitzaaien.

Geef je haver gelijktijdig met brokken dan zullen er veel onverteerde korrels te vinden zijn in de mest. De brokken zijn namelijk gemakkelijker te verteren en zodoende zal een deel van de haver er onverteerd achter uitkomen.

Gerst

Gerst verkoeld het bloed, is goed tegen nierkwalen en blaas. Luzerne en gerstenat is een ideale combinatie.(kalk/fosfor verhouding)

De zuurtegraad (Ph waarde) van het speeksel ligt tussen 5,2 en 5,6 van het paard. Het meeste voer heeft een hogere waarde en verteerd daardoor niet optimaal. Gerst heeft een Ph waarde van 7,2.

Gerst bevat veel leucine (aminozuur) en de opname van nicotinezuur houdt niet altijd gelijke tred met die van gerst. Gerst heeft een mindere passagesnelheid in de darmen dan haver en dat is dan ook weer een nadeel.

Gerst is vuurwater zegt men,

pas op voor hoefbevangenheid.

Gerst moet dan ook met gevoel en door het oog van de meester met mate gevoerd worden. Voor de burgerman beter niet voeren. Gerst altijd een nacht laten inweken.

Gerst is energierijk en bevat veel overige koolhydraten(hier later meer over) We kennen verschillende soorten gerst. Voor onze paarden gebruiken we brouwersgerst met zijn laag eiwitgehalte. De boeren die het verbouwen zijn aan strenge regels gebonden en de controles zijn scherp. Daarom is een boer niet happig om brouwgerst te verbouwen de kans op mislukken is groot.

Ik was eens op bezoek bij een ponyhoudster en constateerde dikke opgezette gewrichten bij de pony.

De pony liep tussen de kippen en had het graan eerder op dan de kippen.

Als je gerst wilt gebruiken gebruik dan brouwersgerst.

ZEMELEN

Vitamine B complex

Het gehele vitamine B complex is aanwezig in tarwezemelen. Er was eens een Paardengoeroe in Friesland waar een ieder over de vloer kwam met zijn paard en die zweerde bij een zemelendieet, je moet er maar opkomen.Er werd toen wat afgezemeld in de paardenwereld.

Gedragsaktiviteiten zijn vitamine B vreters.

Geruchten doen de ronde dat het vitamine B complex alleen als groep kan functioneren. Ik zal het even op een rijtje zetten.

Vitamine B1
is betrokken bij de omzetting van koolhydraten. Hersenen, zenuwen en hart ontvangen energie uit de koolhydraat stofwisseling. Bij tekorten kunnen we versnelde hartslag, snelle vermoeidheid en onvoldoende energie verwachten.

Vitamine B2
is voor de instandhouding van de weefsels, draagt bij tot een gezonde huid en vacht. Is betrokken bij de functie van het oog. Tekorten geven groeistoornissen, haaruitval, ontstekingen aan de huid, bloed doorlopen ogen en zenuwziekten.

Vitamine B3
bevordert een gezonde bloedsomloop, helpt bij de omzetting van koolhydraten, vetten en eiwitten.

Tekorten geven diarree, geen eetlust, vermoeidheid en huidklachten.

Vitamine B5
is een antiestress vitamine, grote hoeveelheden zijn nodig tegen stress situaties.

Vitamine B6
Speelt een rol bij de omzetting van koolhydraten, eiwitten en vetten.

Mijn favoriete bijvoeding is bij kwaaltjes Biergist.
Biergist is eiwitrijk en bezit veel vitamine B.

Maar geen zorgen

in een goede brok zit ook voldoende vitamine B

Teveel vit. B kan geen kwaad.

 

Vroeger

Vroeger in het leger en ik vertel het nog maar een keer ontdekte Karel de grote of de vijfde dat weet ik niet meer zo precies dat als je de paarden een kilo haver (graan) gaf, ze het een uur langer konden volhouden tijdens een veldtocht. Je moet het beschouwen als een soort drugs.

De boeren die vroeger, nog niet zo lang geleden, werkten met de dikke Belgpaarden gaven ook graan voor het werk. Twee uur voor dat ze moesten werken dan werd de energie het volst benut...maar...na het werk werd uitgestapt met een deken op en onder deze deken legden ze stro. Stro werkt als een wondermiddel. De boerin bracht eten, koffie of thee ingewikkeld in een tas met stro dan bleef het eten warm het werkte als een soort thermoskan. Mensen sliepen ook in of op het stro omdat stro de warmte vasthoud.

Maandagziekte (later meer)
Vroeger toen de paarden nog werkten op het land of leger kregen ze zemelen op de zondag als ze niet hoefden te werken, dit was om te ontslakken (laxerende werking). De kans was groot dat ze geen maandagziekte konden krijgen. Bij maandagziekte kunnen ze geen stap meer lopen en zijn doornat van de zweet, chemische processen vinden plaats in het lichaam, zo zie je maar weer hoe gevaarlijk granen zijn.

Conclusie wees voorzichtig met graan. Tijdens mijn visites kwam ik ook paarden tegen met dikke benen (opgezette gewrichten) die zemelen kregen. Zemelen is leuk voer en je kunt er leuke meusli's van maken maar zemelen en zemelen zit verschil en kan ook moeilijk verteerbaar zetmeel bevatten.

Maïs

Het enigste voer waar men zonder ander voedsel lange tijd op kan leven. Maïs bevat een rijke olie, die geneeskrachtig is voor blaas en nieren. Er kan een pap van worden gemaakt, die uitstekend werkt om te gebruiken bij ontstoken wonden.

Maïs is eiwitarm en vezelarm, moet daarom ook samen met ruwvoer gevoerd worden. Het geeft meer energie dan haver en men zegt maïs maakt dik en lui. Maïs moet altijd voorbewerkt worden omdat het zetmeel moeilijk te verteren is. Gebroken maïs, het woord zegt het al, is gebroken, maar niet voorbewerkt zoals gewalste of geplette maïs.

Maïs is voor een paard zee smakelijk eten

Maïs maakt dik en lui.

Vroeger waren er geen muesli's en moest je zelf je voer samenstellen, maar voor de gewone paardenhouder zijn de

kant en klare muesli's een uitkomst. Voor de paarden die gevoelig zijn is een onderhoudsbrok aan te raden en ik zou daar nog een vitaminen/mineralen korreltje aan toevoegen maar dat hoeft zeker niet elke dag bijgevoerd worden.

Je kunt het complete E-boekje gratis bestellen

Mail: Hoekman17@gmail.com