De klarinet is jarig

een klarinet uit 1806

Een tijdsbeeld van de voorstelling 'olwiefkenijs' mitsgaders de rare ideeën van een gepensioneerde dorpsdirigent.

Olwiefkenijs

Je wordt wakker, nog niet eens gewassen en aangekleed, gaat je onderbewustzijn je al vertellen dat je een stukje moet schrijven. Onder de dictatuur van mijn onderbewustzijn begin ik dan maar te schrijven. Ik weet niet eens wat ik ga schrijven...de vrije loop zegt mijn onderbewustzijn.

Het is vandaag half negen in de morgen 18 juni 2017. Het wordt een prachtige warme zonnige dag alhoewel de boeren daar anders over denken. Het is ook nooit goed, maar ik geniet van dit weer, de vogels, de bijen vooral ook de bloemen alsook niet vergeten mijn aardbeitjes. Oh...wat is dat?...Ik moet even onderbreken want de haan kraait achter het huis en dat wil zeggen, dat ik moet komen. De haan en het hennetje zijn van de buurman en komen elke morgen even kakelen natuurlijk om voer. Je zou, als je het nieuws niet volgt, denken aan het paradijs.

Nog even over dat onderbewustzijn, ik vraag mij af of dromen daar ook onder vallen, deze nacht was het weer goed raak in mijn hoofd. Ik zat midden in het proces vreemd gaan, wel te verstaan in mijn droom. Na gedane zaken nam ik liefdevol afscheid van de bloem van Jahweh vervolgens stapte ik als moment macho in gabardine jas met mannelijke flair en elan in mijn grote groene jeep. Plots... uit het niets, hoe snel dat ging is me nog een raadsel, kwam die vent van haar met gebalde vuisten of ik het gedaan had met zijn vrouw. Ik dacht Mozes heeft zijn naam wel bekend gemaakt maar ik niet...Ik zweeg de adrenaline schoot omhoog tot ongekende hoogte, zette de auto in zijn achteruit, een straal gas, de auto steigerde nog even als een volbloed Arabier en na een halve pirouette gemaakt te hebben verdween ik in de duisternis... en toen...werd ik wakker. Je maakt wat mee s'nachts daarom ben ik begonnen met een nachtboek. Ik beleef veel meer s'nachts als overdag.

De klarinet is jarig.

Ik blaas momenteel veel, de buurman zei dat ik hem elke dag blij maak...als ik stop met oefenen. Hij is een dreuge...een raszuivere Grunneger. De voorstelling 'olwiefkenijs' ondergaat een grote verandering hoe en wat is me zelf nog niet duidelijk...Ik tob en tob...ik hoor het wel ter zijner tijd van mijn onderbewustzijn.

Ik wil het eigenlijk hebben over mijn regio noord/oost Grunnen en een vergelijking trekken met Midden Europa waar de klarinet is geboren. De klarinet bestaat namelijk 300 jaar 1717-2017. Niemand die zich daar om bekommert maar ik wil het wel even onder de aandacht brengen. Een voorstelling zou zich daar goed tot lenen.

Reiderland Grunn

In 1717 in de nacht van 25 en 26 december was hier in de provincie een van de grootste stormvloeden en de daaruit voortvloeiende watersnoodramp aller tijden. Het zeewater sloeg twee meter hoog over de dijken. Gezamenlijk vonden bijna 3000 mensen, 11000 koeien, 3000 paarden, 21000 schapen, 1300 varkens de dood zo ook 1500 huizen werden verwoest. In Oost Friesland verdronken nog eens 12000 mensen.

Midden Europa

In Bohemen was het hoog boven de zeespiegel een welvarende boel. Het Habsburger vorstendom had muzikanten, componisten en architecten in dienst. In Bohemen werd zilver, lood, tin en ik weet niet veel wat er al zo niet niet werd gedolven. De handelsroute van Italië en Duitsland liep hier langs. Waar geld zit bloeit de cultuur dat kan niet uitblijven. Er waren dan ook veel muziek-instrumentenmakers en vele kleine soortgelijke werkplaatsen. 

In Neurenberg leefden Johan en zoon Jacob Denner ze maakten Chalumeau's een soort blokfluit die aangeblazen werd door een apart mondstuk met een houten rietje.
De muziekcultuur mede dankzij de Habsburgers werd hier in Oostenrijk, Tirool, Bohemen, Zuid Duitsland hoog aangezien en ondersteund.

Op een dag zei Jacob tegen zijn vader Johan ik maak er een extra gaatje bij op de Chalumeau waarop Johan zei: “Dat kan niet we hebben maar 10 vingers,” waarop Jacob de wallen onder zijn enen oog met de wijsvinger naar beneden trok en antwoordde: “Ik maak op dat extra gat een klepje, als je de extra toon nodig hebt doe je het klepje open"..."Zo zo" sprak Johan...."dat heb je van je vader, kan niet anders."

De Chalumeau

Johann Stamitz en de Habsburgers.

In 1730 maakte Johan Stamitz (geb. in Bohemen) viool-virtuoos en componist verbonden aan het hof van de Habsburgers een compositie voor de Chalumeau. Tussen 1770-1790 zaten er reeds 5 tot 6 kleppen op. Het leek al een beetje op een klarinet. Echter de doorbraak kwam in 1784 toen enen Ivan Müller uit St Petersburg naar Duitsland kwam alsmede een Chalumeau liet zien met 13 kleppen. Men was onthutst zo ook de hoge heren van het conservatorium in Parijs vonden het maar niks, pas in 1854 werd het alom geaccepteerd. Vóór Ivan Müller zijn Chalumeau moest men namelijk voor ieder Muziekstuk (toonsoort) een andere Chalumeau gebruiken en met dat ding van Ivan (Chromatisch) hoefde dat niet meer, was men er misschien gebaat bij dat het ding van Ivan er niet kwam? Je zou het haast denken.

Wij hier in Grunn zaten daarentegen te wachten op de volgend stormvloed en in 1735 was het dan weer zover. Deze stormvloed was van korte duur en grote schade bleef uit. Geld was er nauwelijks en zonder welvaart ook geen cultuur. In 1756 werd ons land weer getroffen door een stormvloed schepen vergingen en lijken werden aangespoeld. De schade was weer enorm.

Zo zwommen onze voorvaderen van den enen stormvloed naar den anderen en hadden werk om (de) kop boven water te houden. Het is toch wel raar dat die mensen altijd hier in de regio bleven, waarom toch? Ook in de middeleeuwen vertrokken priesters om in Parijs of waar dan ook te studeren en boeken over te schrijven om vervolgens daarna steeds weer terug keerden naar onze provincie. 

Je zou toch denken wegwezen van al die ellende en ik zou denken aan emigreren ...maar als een magneet bleef men hier vechten tegen het water totdat we nu naar het schijnt droog zitten en naar alle waarschijnlijkheid droog blijven zitten...maar het blijft toch maar altijd de vraag. Onze beleidsmensen wisten toch ook al lang dat het niet goed kwam met dat hele gas-gebeuren in onze provincie en zolang het geld niet daar terecht komt waar het voor bedoeld is gaat de cultuur ook achteruit en je hoeft alleen maar even om je heen kijken de ene na de andere vereniging verdwijnt.  

Groetjes

John Hoekman