Olwiefkenijs in Nunspeet

Een tijdsbeeld van de voorstelling “olwiefkenijs” mitsgardes de rare ideeën van een gepensioneerde narcistische dorpsdirigent.

Olwiefkenijs,

Het is vrijdag 'nommerdag 22 jannewoari 2016.' De pony, s gevoerd de keuken schoon gemaakt, 'mie zulm hemmeld (gewassen) n schoon hemd aantrokken' alsook met een schoon gevoel even de tijd nemen voor een stukje schrijven over de laatste gebeurtenissen.

Met olwiefkenijs (familieberichten) in t Zand, Nunspeet en Losdorp,

Het optreden in Nunspeet was de grote knaller...temeer het die week spekglad was, dus kiele kiele...of het door kon gaan of niet 'mor gelokkeg zoaterdoags was t weer deu (dooi) .' De reis verliep dan ook vlot...'in n poep en n scheet was ik t er.'

De Groningers uit de Gelderse omgeving waren in grote getale op komen dagen. Het programma was hier dan ook op de juiste plek, het klikte van beide kanten. Zowel in t Zand, Losdorp en Nunspeet viel ook mijn verkort klarinet concertje van Mozart goed in de smaak, van lieverlee een concertje met een 'proatje.'

Na het optreden heb ik gelogeerd 'bie mien oomke en muie' (tante) in Harderwijk, dus ik was dat weekend helemaal los van Grunn, t was wel even een vreemd gevoel dat wel. Op de terugweg zat ik te bedenken om de voorstelling in het Nederlands te doen. De reden zal ik oetstokken (uitleggen)...Kiek t zit zo, als de Grunnegers gnivveln tijdens de voorstelling dan lachen de Hollanders zuch kapot, das n groot verschil, 'mor ja...t is mor wat je wìnt (gewend) binnen en alles wordt gaauw n gewoonte zee de doene (dronken) man.'

k Heb het thuis even uitgeprobeerd 'olwiefkenijs in het Nederlands' maar het klinkt voor geen meter...De Grunneger toal is niet te vervangen...t Is boers eenvoudig zomede met een paar woorden heb je alles gezegd, daardoor denken de Hollanders natuurlijk dat de Grunnegers stoemsk zijn mor Grunnegers onder mekaar 'vindt dat apmoal nait' t Is ook een kwestie van intelligentie, omreden ze mekaar, door één woord te zeggen het hele verhaal al begriepen. Kiek as n Grunneger der nait om lachen kin din lachde nait...en n Hollander lacht zuch om niks kapot of ze lachen omreden je Grunneger bint ”t klinkt zo grappig, ik dacht dat hij uit het buitenland kwam...dat knaauwen...ha ha ha” t Is klinkkloare racisme t is mor net woar je t zolt op gooien...

De indrukken die Tammo en Tjoam kreeg te verwerken vanaf 1945 tot heden, de grote veranderingen.

Tjoam en Tammo waren opains 50...60...70 joar...din gaait t haard è. Nait aarg mor dat gekaauw van t jonkgoud is nait te verkroppen...'Gaait nog wel òl'...of... 'kin je t nog redden òl'...'Hou is t mit de bainen òl'...en ze proaten ook zo haard, denken dat elk boven de 70 doof is, din aarger ik mie zo. Ik zee lèst tegen zo'n snötneus...”Moust es goud luustern mienjong Teutje in ik rammeln nog drij keer in de week è...sex” dat lèste woord zee ik hail haard dat ze t in de wiede omtrek konnen heuren. Wait je wat hai zee? ”Din is t mor te hopen datter aine wakker is òl.” As je der wat tegen doun loop je ook nog kans dat je opnomen worren, op mien leeftied kom je der nait gauw weer oet...Nou goud...

Tjoam huft dij vernederns nait meer aan te heuren, is veureg joar oet tied kommen. Hèt mie begroot, n goìe kerel. Dat was nou n kerel dij veurn dubbeltje geboren was ook nooit n kwartje worren is en...bie zien dood zo plat as n dubbeltje. Hai haar t lief op ain zied hangen zo moager.

Hèt ook n maale jonkhaid had, zien moeke hèt hom oplopen tiedens vairdoagse, zien voar hèt è nooit kint. Dij het toun de bainen onder aarms nommen en der vandeur...het ook nog n speltje kregen van t vairdoags bestuur. Moeke bleef onderweegs zitten mit Tjoam en toun hai op de wereld kwam zaggen ze t vot wel ze konnen hom nait bruken, toun mos hai oet nood t klooster in. Ik vruig aan Tjoam hèst wel ooit waiten hou dien moeke haitte. Nee zee Tjoam mor de nonnen haren t wel aal over Maria...Ik zeg din wait ik ook wel wèl dien voar is. Zien maale jonkhaid het Tjoam wel onder te doun had...Hai was te gevuileg worren veur alles en nog wat en hai leefde ook veul te veul mit n aander mit, trok zuch overal wat van aan, dat het hom oetaindelek de das omdoan.

Bie zien traauwen, Teutje mien vraauwmìns het hom aan n vraauw holpen, is Tjoam der pas bovenop kommen. Magie oet Beerte zai het hom holpen dat hai der bovenop kwam. Din was t aal goud mit Tjoam, mor kluig wel dat het altied mor even was...haar Maagie ook nait veul aan en as hai din weer mit baide bainen op grond ston, om zuch tou keek in de wereld wer hai weer hailndail maal. Ik zeg Tjoam dat binnen ups en downs zo is t leven. Ik zal t joe oetstokken over Tjoam zien gevuileghaid.

Tjoam ging elke dag mit t melkoakertje noar melkboer, veur aan weg veur n kan melk...melk wer joe toun aan deur brocht. As t melk op was wer t melkoakertje schier mokt en kon de volgende dag weer bruukt worren. Dat nuimen ze nou duurzoam gebruuk...gain miljeu schoade zeg mor...

Opains zee melkboer ik stop ter mit t kin nait langer oet.Tjoam apmoal holder der bolder

kwam overstuur thoes, zenen op moag. Magie haar der muite mit Tjoam der bovenop te kriegen en as n meroakel nog aan tou...din was t opains weer goud, mor volgens Tjoam duurde dat veul te kört...t Was altied mor even...en as è weer om zuch tou keek in de wereld din was t weer mis.

Zo ging Tjoam elke week in vree mit zien winkelboukje noar winkeltje Bulten in t dörp...kreeg persies wat in t winkelboukje ston, nait meer en nait minder en nog belangrieker hai kreeg gain flauwekul...patat en sjips je waiten wel van dij gedreugde zolte eerappels waren der tounderstied apmoal nait. Opains zegt Bulten ik stop ter mit het kin nait langer oet. Tjoam weer overstuur noar hoes tou, zenen zatten hom bie sloek, ze vraten hom op. Magie het zuch in alle bochten wrongen mor kon Tjoam der nait bovenop kriegen...Ik zeg din bin je al vèr hìn è...

Woar kwam t nou van...De zulfbedainen...De eerste zulfbedainens ston opains in t dörp Appie Hijn en de Gruyter...Bodschoppen lagen doar veur t griepen. Tjoam groalde en graaide mor hom zuch tou. Je huvven ook nait betoalen zee Tjoam dat dut de bank. Ik docht wacht mor oaf door komt n stoeper op en zo woar as t was Magie kreeg n kop as n twijkwartjes-boeskool. Tjoam mos toun weer hìn mit melkoarkertje en t winkel-boukje...mog ook niks aans mitnemen zee ze der nog oetdrukkelek bie. De Gruyter begon te schoatern van t lachen. Das ja préhistorisch zee der en t melkoarktje kin apmoal nait meer, melk zit nou in n pak. Mor as t melk op is zee Tjoam wat mout ik din mit dij lege pak doun. “Gewoon wegsmieten” lachte de Gruyter “das de tied.” “Mor”... stommelde Tjoam “as elk dat dut wordt toch n rotsooi in de wereld.” “Niks van aantrekken” zee de Gruyter...”elk dut dat...das de tied.”

Magie mos wat ondernemen denn Tjoam kwam nait meer bie...hyperventieloatie nuimen ze dat nou vrouger was dat gewoon appelflaauwte. Van deze zaikte heur je nooit meer wat mor veur n poar joar leden is t weer opdoken in Loppersum...mit aal dij oardbevens kregen ze doar hail veul appelflaauwte.

Maagie mos wat ondernemen aans kreeg ze toyboy Tjoam der nooit weer bovenop...en as de nood het hoogst is, is de redden noabie. Ze kwam n stadsmìns tegen in t winkeltje, dij zol Tjoam wel even helpen en de volgende keer gaait t weer verder.

Groutnis

Tammo